Pasy w karate
Zawiązanie pasa nad centrum energii psychicznej i fizycznej – hara jest symbolicznym gestem oznaczającym połączenie umysłu i ciała. Kolory pasów nie są przypadkowe. Symbolizują powolny postęp, przechodzenie z jednego etapu na drugi, opanowanie własnego umysłu, ciała i emocji.
Idea kolorowych pasów pochodzi z judo. Opracował ją Kano Jigoro. Ojciec japońskiego karate Gichin Funa-koshi zaadoptował ją do karate, wprowadzając jednak pewne zmiany – miejsce subiektywnej oceny ucznia przez nauczyciela zajął egzamin. Początkowo były tylko białe, brązowe i czarne pasy, jednak z czasem dodano nowe kolory lepiej obrazujące stopień zaawansowania ucznia. Zdobywanie kolejnych pasów to swego rodzaju podróż – tyle symboliczna co realna. Każdy etap to nowe zadania i pytania, to zdolność rozumienia, panowanie nad samym sobą, siła i mądrość. Im jest się na tej drodze dalej, tym większe jest pragnienie by codzienny trening pogłębić szczegółową wiedzą.
Biel odbija wszystko i nie przyjmuje niczego. Zawiera bowiem w sobie całą gamę kolorów. Symbolizuje nadzieję, czystość, entuzjazm, możliwość zdobycia i przyjęcia wszystkiego. Podobnie jak czerń, w swojej najczystszej formie nie występuje w przyrodzie. Wraz z pierwszym treningiem biały pas traci swoją biel. Wchłania pot i kurz, powoli zmienia swoją dziewiczą, czystą barwę. Oprócz pasa czarnego, jest on chyba najważniejszy w życiu karateki. Od niego rozpoczyna się powolna wspinaczka w górę. Każdy, kto otrzyma swój pierwszy pas, powinien się nim cieszyć. Powinien trenować w skupieniu i spokoju, uczyć się etykiety, właściwej postawy i wytrwałości. Nawet największy mistrz też kiedyś nosił biały pas.
Po kilku miesiącach treningu biały pas zmienił swój kolor, pociemniał. Nadszedł moment, aby przejść na kolejny etap i rozwiązać nowe problemy. Tak jak pomarańcz odpowiada materii i elementowi ziemi, tak trening pomarańczowego pasa związany jest z zachowaniem równowagi, poczuciem stabilności, nauka kontrolowania własnego ciała, postawy, praca stóp i nóg. W niektórych krajach pas ten się pomija i uczniowie otrzymują od razu pas niebieski.
Wraz z otrzymaniem niebieskiego pasa uczeń rozpoczyna nowy etap – miękkiego dostosowania się, płynności ruchów, giętkości ciała. W Japonii ten etap nazywa się mizu-iro-obi – „stopień koloru wody”. Symbolizuje płynność przepływającej wody. Woda pozostaje niezmienna bez względu na to, czy jest cicho szemrzącym strumieniem, spienioną rzeką, czy oceaniczną falą. Woda nie stawia oporu, zawsze ustępuje z drogi, ale tylko po to, by otoczyć i wypełnić. Dostosowuje się do kształtu filiżanki i miękko poddaje się twardej skale, po to by po jakimś czasie ją skruszyć… Trening błękitnego pasa to nauka miękkości, elastyczności, koordynacji techniki i wyczucia ciosu przeciwnika, dostosowania się do niego. To także przezwyciężenie pokusy, aby zmniejszyć intensywność treningu, uciec od monotonii i jednostajności. To pierwsza poważna lekcja panowania nad sobą i stanem swojego umysłu. Prawdziwie niebezpieczny jest ten, kto nie okazuje gniewu!
Po sześciu miesiącach solidnego treningu z „niebieskim pasem” można otrzymać pas żółty. Kolor zółty wiąże się z elementem ognia. Związany jest z punktem, o którym tak dużo się mówi w japońskiej filozofii i samurajskiej tradycji sztuk walki. To szczególne miejsce, umieszczone w dolnej części brzucha jest magazynem psychicznej i fizycznej energii człowieka. Każdy, kto pragnie zdobyć ten pas, powinien sobie uświadomić, że siła mentalna jest nie mniej ważna od fizycznej. Prawdziwa siła zależy bowiem od mentalnej stymulacji i pracy umysłu nad ciałem. Karate, to coś więcej niż rozwój fizyczny.
Kolory wyższych stopni
Zieleń jest mieszaniną żółtego (element ognia) i niebieskiego (element powietrza i wody). Zielony pas, lub trzecie i czwarte kyu to nauka panowania nad sobą i rozwijanie pozytywnego stosunku do ludzi i świata. Trudność tego etapu polega na tym, aby z całą mocą uświadomić sobie, że siła bez mądrości i współczucia jest jedynie destrukcją. To czas, w którym trzeba zrozumieć, że nigdy nie pozna się całej prawdy i, że we wszystkim co nas otacza kryje się znacznie więcej niż mogą dostrzec oczy. Zielony pas to dojrzałość, mądrość i miłość.
Brązowy pas znakomicie czuje swoje ciało, doskonale opanował wszystkie techniki. Potrafi wyjaśnić je młodszym kolegom jasno i precyzyjnie. Spokój i jasność płyną z własnego doświadczenia. Brązowy to mieszanina czerwonego, żółtego i niebieskiego – zadanie „brązowego pasa” to zachowanie równowagi między ciałem, umysłem i duchem.
Czarny jest kolorem siły. Powiązany z kolorem ciemnoniebieskim wykracza poza fizyczność i cielesność. Każdy, kto otrzymał czarny pas, powinien wejrzeć w siebie, zadać sobie pytanie – czy jest dostatecznie dojrzałym, zdać sobie sprawę ze stanu własnego umysłu. Można oszukać wszystkich, lecz nie siebie. Zostało jeszcze wiele do zrobienia. Mistrzem zostaje ten, kto nie zaprzestaje wysiłku!